اتوبوسرانی تهران؛ از مدیریت فنی تا هویت و زیست تمدنی شهر

همشهری_ مهدی علیزاده، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران: اتوبوسرانی، اگر با نگاهی غیرتخصصی و برداشت‌های گذرا نگریسته شود، ممکن امری تنها فنی، اجرایی و وابسته به محاسبات مهندسی تلقی گردد. اما در شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، ما از ابتدا این مقوله را در چنین سطحی متوقف نکرده‌ایم. در کنار توجه دقیق، کارشناسی و بی‌اغماض به الزامات فنی و تخصصی، همواره کوشیده‌ایم افق نگاه خود را فراتر از «فناوریِ صِرف» تعریف کنیم.
به بیان دیگر، ما وجه مدنی و حتی تمدنی حمل‌ونقل عمومی و به‌طور مشخص اتوبوسرانی ـ را به‌صورت مستمر در کانون توجه خود قرار داده‌ایم. مبنای این رویکرد، برخاسته از گفتمان انقلاب اسلامی است؛ گفتمانی که ما را از تقلیل انسان و شهر به موضوعاتی صرفاً مهندسی‌شده بازمی‌دارد. انسان‌ها اشیا نیستند و حتی اشیا نیز زمانی معنا می‌یابند که در نسبت با زیست‌بوم، فرهنگ و سبک زندگی انسانی ـ ایرانی ـ اسلامی مورد تدبیر و اقدام قرار گیرند.
بر این اساس، شهر را نه مجموعه‌ای از خیابان‌ها و سازه‌ها، بلکه جامعه‌ای دارای هویت و به طریق اولی، دارای «جان» می‌دانیم؛ موجودی زنده که سلامت، نظم و پویایی آن نیازمند مداخله‌ای هوشمندانه، انسانی و آینده‌نگر است. حمل‌ونقل عمومی، در این تلقی، نه فقط ابزار جابه‌جایی، بلکه یکی از شریان‌های حیاتی حیات شهری و شکل‌دهنده به کیفیت زیست مدنی است.
در چنین بستری، نوسازی ناوگان و به‌ویژه برقی‌سازی اتوبوس‌ها، فراتر از یک پروژه فنی یا پاسخ به ضرورت‌های زیست‌محیطی است، بلکه به‌عنوان هدفی راهبردی در مسیر ارتقای زیست شهری، آرامش شهروندان و بازتعریف نسبت شهر، انسان و فناوری، در دستور کار مجموعه اتوبوسرانی و شهرداری تهران قرار گرفته است. ناگفته پیداست که نگاه جهادی، موتور محرک اقدامات بزرگ در مدیریت آن هم در همه حوزه‌های کشور از جمله حمل و نقل عمومی خواهد بود. به بیان نمادین، ما موتور اصلی حرکت برای نوسازی و مردمی کردن اتوبوس‌های شرکت واحد را اراده، خودباوری و نگاهی جهادی و به دور از بهانه‌تراشی می‌دانیم.

مبتنی بر مبنای مذکور، می‌کوشیم در ادامه مسیر، با سرعت و ابتکار عمل فزون تر، مسیر تغییر نگاه به اتوبوسرانی از یک نهاد صرفاً خدماتی به نمادی معنادار از «خدمت شهری» و «هویت شهری» را تسریع و تثبیت کنیم. باور ما این است که حمل‌ونقل عمومی می‌تواند و باید حامل پیام نظم، کرامت، اعتماد و امید در زندگی روزمره شهروندان باشد.
در این مسیر، تلاش داریم با گام‌هایی تازه و رو به جلو، اتوبوسرانی تهران را هرچه بیشتر به افق «تهرانی تمدنی» نزدیک کنیم؛ افقی که در آن شهر نه صرفاً محل عبور، بلکه عرصه زیست معنادار، همزیستی مدنی و الگوپردازی برای جهان اسلام است. این نگاه، جهت حرکت ما را از مدیریت روزمره به سمت ساختن آینده‌ای الهام‌بخش برای شهر تهران و شهروندان آن تعیین می‌کند.